'çok okunan,haberler,son haber' İle etİketlenen blog gönderİlerİ

Ignác Kúnos

 

Ignác Kúnos

Ignác Kúnos (1860, Hajdúsámson, Debrecen-1945, Budapeşte, Macaristan), Türk dili, halk edebiyatı ve halkbilimi üzerine yapıtlarıyla tanınmış Macar Türkolog. Kúnos, Türk halk edebiyatının Batı ülkelerine tanıtılmasında öncü olmuştur.

İlk ve orta öğrenimini Debrecen'de yaptı. Üniversiteyi Budapeşte'de bitirdi. Öğrencilik yıllarında Macar halk diline ve kültürüne ilgi gösterdi; Hungaristik alanında çalışmalar yaptı. Daha sonra Türkçe öğrendi ve Ármin Vámbéry, Josef Budenz ve Bernát Munkácsi gibi ünlü türkologların derslerini izledi. 1885'te bir süre Bulgaristan'daki Türkler arasında yaşadıktan (1885) sonra Anadolu'da beş yıl süren bir araştırma gezisine çıktı. Bu sırada Macar Bilimler Akademisi'ne gönderdiği veriler, bilim çevrelerinde ilgiyle karşılandı.
1890'da Macaristan'a döndü. Gezi boyunca derlediği türküleri, halk masalları ve öykülerini, ayrıca Karagöz, ortaoyunu, Nasreddin Hoca ve bazı geleneklere ilişkin notlarını yayımlayarak kısa sürede Türk halkbilimi alanındaki en ünlü adlardan biri oldu. Rumeli ve Anadolu Türkleri arasındaki farklılıkları da yansıtarak tanıttığı Türk dili ve edebiyatı ürünlerinden bir bölümü, Vasili Radlof'un 10 ciltlik Proben der Volkslitteratur der türkischen Stämme (1866-1907; Türk Kavimlerinin Halk Edebiyatından Örnekler) adlı yapıtının 8. cildi (1899) içinde yayımlandı.
Kúnos 1899'da Budapeşte Doğu Ticaret Akademisi müdürlüğüne getirildi. Türk lehçeleri üzerine 1900'den sonra Leiden ve Leipzig'de Almanca yayımlanan yapıtlarıyla ünü daha da yaygınlaştı. 1925-26'da Türk hükümetinin çağrılısı olarak Ankara ve İstanbul'a gitti ve konferanslar verdi. Bernát Munkácsi ile birlikte, dönemin önde gelen Türkoloji yayınlarından Keleti Szemle dergisini yönetti. Macar Bilimler Akademisi, Uluslararası Orta ve Doğu Asya Derneği, Paris'teki Asya Derneği gibi kuruluşların da üyesiydi.

Paul Lafargue

Paul Lafargue

15 Ocak 1842

Fransız siyaset adamıdır. Marksist hareketin Fransa’daki örgütlenme çalışmalarına öncülük etmiştir. 15 Ocak 1842’de Küba’nın Santiago kentinde doğan Lafargue, 25 Kasım 1911’de Paris’te ölmüştür. Babası Küba’ya yerleşmiş bir Fransız şarap tüccarıydı. 1851 yılında ailesiyle birlikte Fransa’ya göçtüler. 1860 yılında Ecole Supérieure de Médecine’de tıp öğrenimi gördüğü sırada sosyalist görüşleri benimsedi. 1865 yılında Liege’de toplanan Uluslararası Devrimci Öğrenci Kongresine katıldığı için okuldan atıldı. Ertesi yıl Londra’ya giderek 1. Enternasyonalin Genel Konsey üyesi oldu. 1868 yılında Londra’da tıp öğrenimini tamamladı. Aynı yıl Karl Marx’ın en küçük kızı Laura ile evlendi. Daha sonra Fransa’ya dönerek 1. Enternasyonale bağlı şubeler kurdu. Etkin olarak katıldığı 1871 Paris Komününün yenilgiye uğraması üzerine İspanya’ya göç etti. Orada, Bakunin yandaşlarına karşı Marx’ı savundu. 1872 yılında 1. Enternasyonalin La Haye Kongresine katıldıktan sonra Londra’ya dönerek devrimci çalışmalarını sürdürdü. 1880 yılında Marx ve Engels’in yardımlarıyla Guesde ile birlikte Fransız İşçi Partisinin programını hazırladı. 1882 yılında Komüncüler için çıkarılan aftan yararlanarak Fransa’ya döndü ve Guesde ile birlikte partiyi yönetmeye başladı. 1885-1893 yılları arasında Lille milletvekilliği yaptı. 1905 yılında sol güçlerin birleşmesiyle kurulan Sosyalist Partide yer almakla birlikte, başta sendikalar konusu olmak üzere Guesde yandaşlarının reformcu eğilimleri ile mücadele etti. Savaş ve militarizm karşıtı propagandaya önem verdi. Marksist hareket içinde bir militan olarak çalışmasının yanı sıra, Marx’ın ve Engels’in düşüncelerini savunmak ve yaymak amacıyla çeşitli kitaplar yazan ve Marx ile Engels’in yapıtlarının çevirilerini yapan Lafargue, işe yaramayacak ölçüde yaşlanmış bir kişinin yaşamasının anlamsız olduğu düşüncesiyle, karısı Laura ile birlikte intihar etti. Geride bıraktığı mektupta intihar nedenini şöyle açıklamıştır: “Bedence ve ruhça sapasağlamken, yaşama zevki ve sevinçlerini birer birer elimden alan, beden ve kafa güçlerimi koparıp götüren acımasız yaşlılık, enerjimi felce uğratıp istemimi söndürmeden ve beni gerek kendime, gerek başkalarına yük olacak duruma düşürmeden, canıma kıyıyorum. Yıllardır yetmiş yaşımı aşmamaya söz verdim kendi kendime. Yaşamdan ayrılmanın yılı olarak bu dönemi seçtim ve kararımı uygulama yolunu tasarladım: Deri altına siyanür enjekte etmek. 45 yıldan beri kendimi adadığım davanın, yakın bir gelecekte başarıya ulaşacağından emin olmanın büyük sevinciyle ölüyorum.”

Marcel Proust

Marcel Proust

10 Temmuz 1871

10 Temmuz 1871 tarihinde, Paris’in güney yakasındaki Auteuil’de, büyük amcasının evinde dünyaya geldi. Bütün yaşamını etkileyecek olan astım krizlerinin ilkini 1881 yılında, henüz 10 yaşındayken geçirdi. 1890 yılında Hukuk Fakültesine ve Siyasal Bilimler Okuluna kayıt yaptırdı. Aynı yıl Guy de Maupassant (1850-1893) ile tanıştı. Arkadaşlarıyla beraber Le Banquet dergisini yayımlamaya başladı, burada edebiyat kritikleri yazdı. 1893 yılında Swann’ın Bir Aşkı’nın önceli sayılabilecek bir metin yazdı. 1894 yılında Dreyfus Olayı baş gösterdi. Marcel Proust ve kardeşi, Dreyfusçular arasında yer aldı. 1895 yılında felsefe lisans diplomasını almaya hak kazandı. 1898 yılında Dreyfus Olayı büyüyünce, Zola’nın, dönemin başbakanına yazdığı o meşhur J’accuse (Suçluyorum) başlıklı mektubu L’Aurore gazetesinde yayımlandı. Proust, özellikle aristokrasinin çöküşü ve orta sınıfın yükselişi dönemine denk gelen “Üçüncü Cumhuriyetçiler” yönetimi altında gerçekleşen, büyük toplumsal değişimleri konu alan başyapıtını 1918 yılında yazmaya başladı (Kayıp Zamanın İzinde, À la recherche du temps perdu, 1913-1927). 30 Kasım 1918 tarihinde Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde yayımlandı. 10 Aralık 1919 tarihinde yayımlanan bu kitap, “Goncourt” ödülüne layık görüldü. 30 Nisan 1921 tarihinde Guermantes Tarafı II ile Sodom ve Gomorra yayımlandı. Aynı yıl içinde Proust, Paris’teki Gallimard Yayınevine Sodom ve Gomorro II ile Sodom ve Gomorro III’ün elyazmalarını teslim etti. 1922 yılında Mahpus ile Albertine Kayıp (Sodom ve Gomorro III) daktiloya çekilmeye başlandı. Proust, 1922 yılı Ekim ayı başında bir bronşit krizi daha geçirdi, bunu akabinde zatürre izledi. Proust, 18 Kasım 1922 tarihinde yaşama veda etti.